Buty są codziennym, nieodłącznym elementem garderoby każdego z nas. Nosimy je wszędzie i praktycznie zawsze mamy je na nogach.
Celem butów jest ochrona stopy podczas chodzenia, ale wiadomo, że buty muszą też ładnie się prezentować na nodze, niezależnie od ich rodzaju i typu stopy.
Buty składają się z podeszwy oraz cholewki. Podeszwy znajdują na spodniej części buta i oddzielają, chronią stopę od podłoża, zaś cholewki znajdują się na łydkach. Jeśli są one krótsze i sięgają kostek lub wcale nie dotykają łydek wówczas są to półbuty. Buty zrobione są z różnych materiałów i czyści się je różnymi środkami odpowiednimi do danego materiału z jakiego zrobiono buty.
Na świecie istnieje wiele rodzajów obuwia i co chwila dochodzą jakieś nowe trendy w obuwnictwie, nowe nazwy butów itp. Warto poznać niektóre z nich i dowiedzieć się o nich więcej. Może macie w swojej garderobie buty, które uwielbiacie, ale nie wiecie jaka jest ich poprawna nazwa, dlatego też powstaje ten wpis. Postaram się nim przybliżyć Wam nazwy, rodzaje obuwia dostępnego na rynku.
1. Sportowe czyli związane z danym uprawianym przez nas sportem. Możemy tu wyróżnić:
- tenisówki, adidasy - to buty z gumową podeszwą i materiałową górą niegdyś używane do gry w tenisa (stąd ich nazwa). Obecnie mówi się też na nie sneakers (od słowa sneak - zakradać się), ponieważ są to buty ciche, które nie robią hałasu podczas chodzenia. W Polsce mówiło się na nie również pepegi, od nazwy producenta Polskiego Przemysłu Gumowego.
- trampki - bardzo podobne do tenisówek, ale w oryginale sięgające za kostkę. Pierwsze takie buty powstały w 1908 roku w USA i produkowała je znana do dziś firma Converse. W Polsce zaczęto produkować je w latach 30. XX wieku i służyły one głównie do pieszych wędrówek.
- korki - buty piłkarskie z kolcami w podeszwie dla lepszej przyczepności do podłoża w czasie gry.
- narciarskie - buty, które można przymocować do nart. Te podobne do dzisiejszych butów narciarskich powstały w drugiej połowie lat 60.
- wspinaczkowe - przeznaczone do wspinaczki skalnej lub sportowej, które można wiązać, zapinać na rzepy lub wciągać.
- baletki buty przeznaczone do tańca.
2. Kalosze, gumowce czyli buty na deszcz, chroniące stopy przed zmoczeniem. Sięgają one zazwyczaj połowy łydki, choć są też krótsze lub dłuższe. Istnieją też wodery dla wędkarzy, które są połączeniem kaloszy i spodni.
3. Kozaki to obuwie noszone zimą, posiadające wysoką cholewkę sięgającą łydki oraz ocieplenie w środku.
Istnieją różne odmiany kozaków jak np.:
- oficerki - pierwotnie używane do jazdy konno, a jeszcze wcześniej w czasie II wojny światowej noszone przez oficerów (stąd ich nazwa),
- sztyblety - używane w jeździectwie i posiadające płaską podeszwę i krótkie cholewki oraz charakterystyczną gumę po bokach ułatwiającą ich zakładanie,
- botki - podobne do sztybletów, ale mające zapięcia na suwak, guziki itp. a nie na gumkę.
4. Glany czyli ciężkie buty, ważące nawet 750 g każdy. Inna ich nazwa to dziesiątki ze względu na liczbę dziesięciu oczek do sznurowadeł po jednej stronie. Nosze one są głównie przez różne grupy subkulturowe, chociaż podobne buty noszą wojskowi, policjanci czy harcerze.
5. Mokasyny tworzone na wzór oryginalnego obuwia Indian.
6. Półbuty to buty, które mają cholewki do wysokości kostki sznurowane lub wsuwane. Produkuje się obecnie półbuty damskie, męskie oraz dziecięce. Rodzajem półbutów są:
- pantofle, które najczęściej wyglądają tak samo, ale mogą mieć obcas i są bardziej eleganckie, choć w niektórych rejonach Polski mówi się tak na kapcie,
- baleriny - buty podobne do baletek, lecz z usztywniona podeszwą noszone przez kobiety.
7. Kapcie czyli obuwie najczęściej noszone w domu. Inne określenia to: bambosze, laczki, ciapy itp.
8. Klapki które można nosić zarówno w domu jak i na zewnątrz. Najczęściej wykonane z gumy lub skóry. Mają odkryte palce oraz piętę.
Odmianą są:
- japonki - buty, które posiadają miękką podeszwę oraz dwa paski przytrzymujące stopę w miejscu. Japonki choć głównie kojarzone mogą być z Japonią, to popularne były już wcześniej w Chinach, Egipcie, Rzymie, Grecji, Indiach i Afryce.
9. Sandały obuwie noszone w ciepłe dni roku, głównie w lato. Noszą je zarówno panie, panowie jak i dzieci. Posiadają odkryte palce i pięty, mogą mieć obcas lub być zupełnie płaskie. Charakteryzują się sporą ilością pasków, rzemyków.
10. Szpilki to chyba najpopularniejsze buty noszone przez kobiety. Pasują w sumie na każdą okazję, zarówno do pracy, jak i na wesele czy randkę. Charakteryzują się cienkim obcasem, który może być wysoki bądź niższy. Szpilki jako obuwie pojawiły się pierwszy raz w latach 20. XX wieku.
11. Espadryle buty posiadające plecioną podeszwę, wykonaną najczęściej ze sznurka, trawy bądź juty.
12. Buty na słoninie - buty z nietypową podeszwą.
Pierwsze na świecie buty nosił Ötzi (człowiek lodu) już w 3300 r p.n.e. Jego buty były nieprzemakalne i zrobione z jeleniej skóry i podeszwy z niedźwiedzia, a wnętrze wypełniał słomą.
W Afryce buty zaczęto nosić w 1500 r p.n.e. i były to sandały z papirusu lub skóry. Mniej więcej w tym samym czasie buty zaczęły pojawiać się w Grecji i też były to sandały zrobione z korka, skóry lub drewna. Sandały lub buty zwane caligae (sandały z wiązaniem z rzemieni i ćwiekami nabitymi pod podeszwą) noszono również w Rzymie.
Poza obuwiem dla ludzi jest jeszcze obuwie dla zwierząt np. dla koni. Buty dla konia nazywają się klumpy