Mianem rokosza w dawnej Polsce określano zjazd szlachty, wystąpienie zbrojne, bunt czy rewoltę. Zwykle natomiast były to zbrojne wystąpienia szlachty przeciw królowi pod hasłem obrony zagrożonych swobód i wolności.
Do najbardziej znanych rokoszy należały:
- rokosz Lubomirskiego, czyli bunt przeciw królowi Janowi II Kazimierzowi, która miała miejsce w 1655 roku. Rokosz ta została podniesiona przez hetmana polnego koronnego Jerzego Sebastiana Lubomirskiego. Stanął on na czele opozycji szlachty i części magnaterii, przeciw wzmocnieniu władzy królewskiej.
- rokosz Zebrzydowskiego, czyli bunt przeciw Zygmuntowi III Wazie, który miał miejsce w 1606 roku. Przewodził nią wojewoda krakowski Mikołaj Zebrzydowski. Rokoszanie mieli na celu zapobiegnięcie wzmocnieniu władzy królewskiej, reorganizacji władzy królewskiej, reorganizacji armii i ograniczeniu uprawnień izby poselskiej.
