Głoski w języku polskim dzielą się na samogłoski i spółgłoski.
Samogłoska
Jest samodzielną, dźwięczną głoską wymawianą przy znacznym otwarciu jamy ustnej, dlatego też mówi się na nie głoski otwarte. Samogłoski mogą samodzielnie tworzyć sylabę. W języku polskim samogłosek jest 8 i są to:
a, ą, e, ę, i, o, u, y
By zapamiętać je wszystkie w kolejności alfabetycznej można zapamiętać poniższe zdanie. Występują w nim wszystkie samogłoski jakie mamy w języku polskim, a dodatkowo zdanie jest podzielone na osiem sylab (osiem czyli tyle ile mamy samogłosek):
Ta-ką kre-dę mi-ło zu-żyć.
Spółgłoski
Spółgłoski są natomiast głoskami niesamodzielnymi, czyli takimi, gdzie podczas wymowy słyszymy jakby dwie litery, czyli spółgłoska sama nie tworzy sylaby. Przykład: głoskę b w wymowie słyszy się jako be lub by. W języku polskim mamy 29 spółgłosek i są to:
b, c, ć, cz, d, dz, dź, dż, f, g, h, ch, j, k, l, ł, m, n, ń, p, r, s, ś, sz, t, w, z, ź, ż
Do spółgłosek zalicza się też takie głoski zaliczane do polskiej polszczyzny jak:
b' (bi), c' (ci), cz' (ci), d (di), g' (gi), ch' (chi, hi), k' (ki), l' (li), m' (mi), p' (pi), r' (ri), s' (si), t' (ti), w' (wi), z' (zi). Z tymi znakami spółgłosek w języku polskim jest 44.
W zapamiętaniu spółgłosek może pomóc poniższy wierszyk, który powie nam czym one są:
Że sama nigdy nie tworzy sylaby,
że bez samogłoski nie da rady,
że przeciskanie przez jamę ustną ją męczy,
że nie zawsze może dźwięczeć -
oto główne troski
biednej spółgłoski.
Na koniec napisze jeszcze jakie są różnice między samogłoskami a spółgłoskami:
| Samogłoska |
Spółgłoska |
| zawsze dźwięczna |
dźwięczna lub bezdźwięczna |
| wymawiana przy otwartych ustach |
wymawiana przy zamkniętych lub półotwartych ustach |
| język nie dotyka podniebienia, górnych zębów ani warg przy jej wymawianiu |
język dotyka podniebienia, górnych zębów ani warg przy jej wymawianiu |
| powietrze nie napotyka przeszkód w jamie ustnej przy jej wymawianiu |
powietrze napotyka przeszkód w jamie ustnej przy jej wymawianiu, gdyż tworzą się szczeliny lub zwarcia |
| tworzy sylaby i musi w sylabie wystąpić |
nie tworzy sylab |
