Czwarty system wersyfikacyjny, to określenie odnoszące się do modelu wiersza, budowy wersu, który jest oparty na podstawie klauzul emocyjnych, czyli końcowych odcinkach wiersza nacechowanych odpowiednią intonacją głosową.
System ten stworzył Cyprian Kamil Norwid - poeta, prozaik, dramatopisarz.
Podział wiersza na wersy w czwartym systemie wersyfikacyjnym to pochodna podziału emocjonalnego. System wersyfikacyjny wcześniej dzielił się na:
- Sylabiczny - ma równą liczbę sylab, jest 13-zgłoskowcem (twórczość J. Kochanowskiego),
- Sylabotoniczny - mający różną długość wersów, ale akcent przypada zawsze w tym samym miejscu (twórczość J. Słowackiego, J. Tuwima czy A. Asnyka),
- Toniczny - ma jednakową liczbę sylab o jednym akcencie w każdym wersie (twórczość J. Kasprowicza).
Czwarty system przedstawia wypowiedź ekspresyjną, jest to operowanie intonacją czytanego wiersza. System ten stosowali w swoich utworach głównie członkowie Awangardy Krakowskiej, głównie natomiast Tadeusz Różewicz. Jego wiersze mają tendencję intonacyjno-ekspresywno-deklamatorską. Widać to przede wszystkim w wierszu pt. "Pusty pokój", w którym jest dużo z czwartego systemu wersyfikacyjnego, a tylko jeden rym:
"pusty pokój
pusty?
przecież ja w nim jestem
jestem piszę
wsłuchuję się w ciszę
na poduszce wgłębienie
po twojej głowie
wypełnia
wygładza
czas"
Czwarty system wersyfikacyjny stosował również Julian Przyboś, w takich utworach jak m.in.: "Z ponad" ("Sponad"), "Równanie serca" czy "Kwiat nieznany".
